นํ้ายาฆ่าเชื้อโรค มีกี่ประเภทและหลักการในการเลือกซื้อให้ถูกต้องตามความต้องการ

น้ำยาฆ่าเชื้อเป็นชื่อเรียกสารเคมีที่มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อ ปลอดเชื้อ หรือระงับเชื้อ ซึ่งจะระบุที่ ฉลากของผลิตภัณฑ์ว่ามีฤทธิ์ระดับใด ได้แก่
Antiseptics หมายถึง สารเคมีที่ใช้ทำลายหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์ ใช้กับ ภายนอกของร่างกายสิ่งมีชีวิตโดยไม่ทำอันตรายต่อเนื้อเยื่อเหล่านั้น
Disinfectant หมายถึง สารเคมีที่ใช้ทำลายจุลินทรีย์ที่ทำให้เกิดโรคและใช้กับสิ่งไม่มีชีวิต
เช่น เครื่องมือและสถานที่เป็นต้น สารเคมีเหล่านี้จะทำให้เกิดอันตรายต่อผิวหนังและเยื่อเมือก
ของร่างกายโดยตรง
Germicide หรือ Micromicide ความหมายใกล้เคียงกับ disinfectant ถ้าเจาะจงเฉพาะ
เชื้อจุลินทรีย์ต่าง ๆ จะระบุเป็น bactericide, fungicide, virucide, sporicide เป็นต้น
น้ำยาฆ่าเชื้อแบ่งเป็นประเภทต่างๆได้ 2 วิธี ดังนี้

แบ่งตามความสามารถในการทำลายเชื้อได้ 3 ระดับ ดังนี้
1.1 น้ำยาฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพสูง (High-Level disinfectant) หมายถึงสารเคมีที่
สามารถทำลายสปอร์ของแบคทีเรียและจุลินทรีย์อื่นๆทุกชนิด จึงเหมาะสมที่จะใช้เป็นสารที่ทำ
ให้ปลอดเชื้อ (Sterilant) ในวัสดุหรือเครื่องมือที่ต้องการปลอดเชื้ออย่างยิ่ง (Critical items)
ตัวอย่างสารเคมีกลุ่มนี้ ได้แก่ กลูตาราลดีไฮด์ 2.0 – 3.2% ก๊าซเอทิลีนอ็อกไซด์ เป็นต้น
1.2 น้ำยาฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพปานกลาง (intermediate-level disinfectants)
คือสารเคมีที่ไม่สามารถทำลายสปอร์ของแบคทีเรีย แต่สามารถทำลายเชื้อจุลินทรีย์ที่มี
ความสำคัญ เช่น เชื้อวัณโรค และไวรัสได้ โดยฤทธิ์ในการทำลายเชื้อไวรัสเปลี่ยนแปลงไปตาม
ความเข้มข้นของน้ำยา ใช้สารเคมีเหล่านี้ในกลุ่มเครื่องมือที่ต้องการปลอดเชื้อปานกลาง
(semi-critical items)
ตัวอย่างสารเคมี กลุ่มนี้ ได้แก่ แอลกอฮอล์ ฟอร์มาลดีไฮด์ ไอโอโดฟอร์ สารประกอบคลอรีน
(โซเดียมไฮโปคลอไรท์)

1.3 น้ำยาฆ่าเชื้อที่มีประสิทธิภาพต่ำ (low-level disinfectants) คือสารเคมีที่ไม่
สามารถทำลายสปอร์ของแบคทีเรียและไม่สามารถทำลายเชื้อวัณโรคและเชื้อไวรัสได้ สารเคมี
เหล่านี้เมื่อความเข้มข้นสูงเพิ่มสูงขึ้นอาจเปลี่ยนจาก low-level disinfectants u
intermediate-level disinfectants ladu povidone-iodine ann 75 ppm. n 450 ppm.
สารเคมีบางชนิดแม้ความเข้มข้มจะเพิ่มขึ้นเพียงใดก็เป็น low-level disinfectants
เช่น benzalkonium chloride ชื่อการค้า Zephirol, Zephiran ) สารเคมีกลุ่มนี้เหมาะสำหรับ
วัสดุหรือเครื่องมือที่ไม่จำเป็นต้องปลอดเชื้อมากนัก (non-critical item)